قرن بیستم میلادی که از نیمه میگذشت، در کنار همه دستاوردهای حیرتانگیز علمی و نظری و رشد بیسابقه فناوری، چندین سال رکود اقتصادی در پشت سر داشت و نابودی نزدیک به ۴۰۰ میلیون انسان در کشتارهای قومی و نژادی و نیز دو جنگ جهانگیر و انفجار بمب اتمی؛ پیشرو نیز هیولای «جنگ سرد» میان ابرقدرتها بود و سایه هولناک جنگ هستهای. بیسبب نیست که گروههای بزرگی از انسانهای سرخورده از مدیریت جامعه جهانی، سرنوشت نیمه دوم این سده را با «اعتراض» رقم زدند؛ اعتراض به زمین و زمان!
جولیت میچل، نویسنده فمینیست انگلیسی، از جنس همان معترضان است؛ او آن سالها را با تمام وجود خود زیسته و واکنش نشان داده است. راز ماندگاری نوشتههای او شاید همین باشد. سهگانه پرآوازه میچل زنان: طولانیترین انقلاب (۱۹۶۶)، جایگاه اجتماعی زن (۱۹۷۱)، روانکاوی و فمینیسم (۱۹۷۴) اکنون از متنهای کلاسیک موج دوم فمینیسم به شمار میآیند، اما هنوز در بحثهای ایجابی و انتقادی، بهویژه در زمینه ارتباط فمینیسم با مارکسیسم و سوسیالیسم و روانکاوی، به آنها استناد میکنند و در دورههای آموزشی مرتبط با مطالعات زنان، اگر در میان کتابهای درسی هم نباشند، همواره خواندنشان توصیه میشود.
بنابراین، انتشار متن فارسی جایگاه اجتماعی زن، با وجود تأخیر فراوان، همچنان توجیهپذیر است. در کتاب حاضر، این متن با بازنگری کوتاهی همراه شده که میچل به مناسبت چاپ کتاب در قالب مجموعه متفکران رادیکال در سال ۲۰۱۵ نوشته است. افزوده دیگر، مقاله مهم آلتوسر درباره فروید و لکان است که یکی از منابع تأثیرگذار بر توجه میچل به فروید (که در فصل پایانی متن دیده میشود) و سپس، حرکت بحثبرانگیز او در پرداختن به روانکاوی بالینی بود. این مقاله که در مخالفت با دشمنی محافل چپِ آن زمان با فروید و روانکاوی نوشته شد، گواهی است بر جسارت میچل و مسئولیتپذیری او در قبال رهایی انسان.
از سوی دیگر، بخش مهمی از متن اصلی کتاب نگاهی به بیرون از ژرفا (Woman's Estate)، هم به لحاظ مضمون و هم از نظر حجمی که به آن اختصاص یافته، در حالوهوای همان سالهای اعتراض است که از میانه دهه شصت میلادی همهگیر شد و کموبیش تا سالهای میانی دهه هفتاد دوام آورد. میچل خود در فصلهای این کتاب، متناسب با موضوع، به جنبههای گوناگون این حالوهوا میپردازد. اما به نظر میرسید شرحی کوتاه درباره برخی از جنبشها و افرادی که در پیدایش آن نقشی مؤثر ایفا کردند برای خواننده امروز بیفایده نباشد. این مجموعه با این امید فراهم شده که آگاهی از حالوهوای دورههای مشابه تاریخی بتواند مانع از تکرار راههای رفته و تجربههای آزموده شود؛ و گام کوچکی باشد در راه ایجاد جهانی دیگر و بهتر که، هر اندازه دشوار باشد، ناممکن نیست!
قرن بیستم میلادی که از نیمه میگذشت، در کنار همه دستاوردهای حیرتانگیز علمی و نظری و رشد بیسابقه فناوری، چندین سال رکود اقتصادی در پشت سر داشت و نابودی نزدیک به ۴۰۰ میلیون انسان در کشتارهای قومی و نژادی و نیز دو جنگ جهانگیر و انفجار بمب اتمی؛ پیشرو نیز هیولای «جنگ سرد» میان ابرقدرتها بود و سایه هولناک جنگ هستهای. بیسبب نیست که گروههای بزرگی از انسانهای سرخورده از مدیریت جامعه جهانی، سرنوشت نیمه دوم این سده را با «اعتراض» رقم زدند؛ اعتراض به زمین و زمان!
جولیت میچل، نویسنده فمینیست انگلیسی، از جنس همان معترضان است؛ او آن سالها را با تمام وجود خود زیسته و واکنش نشان داده است. راز ماندگاری نوشتههای او شاید همین باشد. سهگانه پرآوازه میچل زنان: طولانیترین انقلاب (۱۹۶۶)، جایگاه اجتماعی زن (۱۹۷۱)، روانکاوی و فمینیسم (۱۹۷۴) اکنون از متنهای کلاسیک موج دوم فمینیسم به شمار میآیند، اما هنوز در بحثهای ایجابی و انتقادی، بهویژه در زمینه ارتباط فمینیسم با مارکسیسم و سوسیالیسم و روانکاوی، به آنها استناد میکنند و در دورههای آموزشی مرتبط با مطالعات زنان، اگر در میان کتابهای درسی هم نباشند، همواره خواندنشان توصیه میشود.
بنابراین، انتشار متن فارسی جایگاه اجتماعی زن، با وجود تأخیر فراوان، همچنان توجیهپذیر است. در کتاب حاضر، این متن با بازنگری کوتاهی همراه شده که میچل به مناسبت چاپ کتاب در قالب مجموعه متفکران رادیکال در سال ۲۰۱۵ نوشته است. افزوده دیگر، مقاله مهم آلتوسر درباره فروید و لکان است که یکی از منابع تأثیرگذار بر توجه میچل به فروید (که در فصل پایانی متن دیده میشود) و سپس، حرکت بحثبرانگیز او در پرداختن به روانکاوی بالینی بود. این مقاله که در مخالفت با دشمنی محافل چپِ آن زمان با فروید و روانکاوی نوشته شد، گواهی است بر جسارت میچل و مسئولیتپذیری او در قبال رهایی انسان.
از سوی دیگر، بخش مهمی از متن اصلی کتاب نگاهی به بیرون از ژرفا (Woman's Estate)، هم به لحاظ مضمون و هم از نظر حجمی که به آن اختصاص یافته، در حالوهوای همان سالهای اعتراض است که از میانه دهه شصت میلادی همهگیر شد و کموبیش تا سالهای میانی دهه هفتاد دوام آورد. میچل خود در فصلهای این کتاب، متناسب با موضوع، به جنبههای گوناگون این حالوهوا میپردازد. اما به نظر میرسید شرحی کوتاه درباره برخی از جنبشها و افرادی که در پیدایش آن نقشی مؤثر ایفا کردند برای خواننده امروز بیفایده نباشد. این مجموعه با این امید فراهم شده که آگاهی از حالوهوای دورههای مشابه تاریخی بتواند مانع از تکرار راههای رفته و تجربههای آزموده شود؛ و گام کوچکی باشد در راه ایجاد جهانی دیگر و بهتر که، هر اندازه دشوار باشد، ناممکن نیست!